Clusterhoofdpijn wordt door veel patiënten als zeer ernstig en pijnlijk ervaren. Het komt niet zo veel voor en meer mannen dan vrouwen lijden er aan (Vermeulen 2012: pp. 42). Men vermoed dat ongeveer 10.000 mensen in Nederland aan clusterhoofdpijn lijden. Clusterhoofdpijn doet zich voor in aanvallen, die men clusters noemt, die van een kwartier tot een aantal uren duren. Men kan meerdere aanvallen per dag krijgen en het kan periodes van een week tot een maand aanhouden. De aandoening blijkt minder te worden, naarmate men ouder wordt. Het wordt ook neuralgie van Horton of Bing Horton Syndroom genoemd (Kuks J. & Snoek J. 2012: pp. 326).
Kenmerken clusterhoofdpijn
-pijn doet zich aan één zijde van het hoofd voor
-pijn bevindt zich bij de slaap, rond of achter de ogen
-pijn is snijdend en bonzend
-pijn straalt uit naar slaap en kaak
-pijn begint meestal ‘s nachts
-komt voor in clusters (periodes)
-tijdens een aanval is het vaak lastig om stil te zitten
-patiënten krijgen er tranende ogen van
-de oogleden kunnen opzwellen tijdens een aanval
-vernauwde pupillen
-loopneus
-verstopte neus
-zweten
-depressiviteit
Waarschuwingssignalen clusterhoofdpijn
Ongeveer 60% van de patiënten met clusterhoofdpijn spreekt van voortekenen net voor een aanval of enkele dagen ervoor. Mogelijke voortekenen zijn:
-angstigheid
-onrust
-geïrriteerdheid
-onbestemde gevoelens
-verminderd positief gevoel
-tintelingen in de neus of aan de slaap
-prikkelingen rondom het oog of aan één kant van het gezicht
-pijnlijk gevoel aan één kant van de nek
-doof gevoel aan één kant van het gezicht
-rode of tranerige ogen aan één kant van het gezicht
-verstopte neus aan één neusgat
-loopneus aan één neusgat
Oorzaken clusterhoofdpijn
Er zijn een aantal omstandigheden waarin het gemakkelijker is om clusterhoofdpijn te krijgen. Omdat clusterhoofdpijn te maken lijkt te hebben met onze biologische klok (aanvallen beginnen vaak ‘s nachts), vermoed men een afwijking in de hypothalamus. Studies hebben ook aangetoond dat de hypothalamus op een hele andere manier actief is tijdens clusterhoofdpijn aanvallen.
Andere mogelijke oorzaken van clusterhoofdpijn
-Ontregelde bloedvoorziening
-Soms kunnen zenuwen bekneld geraken doordat bloedvaten samentrekken en verwijden. Deze beknelling kan de pijnlijke clusterhoofdpijnen veroorzaken.
-Magnesiumtekort
-Clusterhoofdpijn heeft net als migraine te maken met het verwijden en samentrekken van de bloedvaten. Deze onderliggende aandoening van migraine heeft doorgaans te maken met magnesiumtekorten. In het geval van clusterhoofdpijn is dit precies zo. De meeste mensen met clusterhoofdpijn hebben tekorten aan magnesium en overschot aan calcium (Cohen 2004: pp. 41). Lees meer hierover onder De rol van magnesium-tekorten.
Erfelijkheid
In de reguliere geneeskunde denkt men wel eens dat clusterhoofdpijn erfelijk zou zijn. Hier is echter onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor. Bij Newmedix denken wij er eerder dat deze ogenschijnlijke erfelijkheid met voedingspatronen binnen families te maken hebben. In families waar een verminderde magnesium-opname is (er worden bv. te weinig verse groenten gegeten), komen meer clusterhoofdpijnen voor. Door steeds meer magnesiumtekorten, komt clusterhoofdpijn steeds vaker voor (Cohen 2004: pp.41).
Korte dutjes of jetlag
Er zijn mensen die zeggen dat ze clusterhoofdpijn krijgen door het doen van een dutje of door een jetlag. Naar deze gegevens wordt onderzoek gedaan, maar er is geen bewijs voor. Na korte dutjes veranderd echter de spanning in de hersenen. De bloedvaten openen zich en verwijden zich. Hiervoor zijn goede magnesium- en calciumvoorraden nodig (Cohen 2004). Calcium vernauwd de vaten, en magnesium verwijd ze weer. Ook in dit geval is niet het dutje, maar het magnesium-tekort de boosdoener.
Medicijnen
Alle medicijnen hebben positieve effecten en negatieve effecten. Een medicijn bestrijdt een symptoom aan de ene kant, maar veroorzaakt vergiftiging aan de andere kant. In die zin veroorzaken alle medicijnen bij een teveel aan toxiciteit in het lichaam hoofdpijnen. De lever wordt overbelast, er blijven te veel gifstoffen in het bloed en zo komen er te veel gifstoffen in de hersenen, wat hoofdpijn veroorzaakt. In het bijzondere nitraten worden geassocieerd met clusterhoofdpijn (Lareb 2004).
Toxiciteit
Alcohol, autogassen, roken en ander giftige stoffen kunnen allemaal een overbelasting van de hersenen veroorzaken en hieruitvolgend clusterhoofdpijn. Zowel roken als alcohol kan per direct een aanval oproepen. In feite geldt dit ook voor zeer toxische voedingsmiddelen. Jammer genoeg zijn mensen zich hier maar heel weinig van bewust.
Voeding
Volgens de reguliere geneeskunde zijn er geen bewijzen dat voeding clusterhoofdpijn veroorzaakt. Het is ook niet de voeding die de hoofdpijn in de hand werkt, maar de tekorten (m.n. ernstige magnesium-tekorten) en de overschotten aan toxische stoffen (m.n. kleur- en smaakstoffen, geurstoffen en andere chemische toevoegingen). Voeding veroorzaakt geen clusterhoofdpijn. Tekorten aan magnesium veroorzaken clusterhoofdpijn en een te hoge inname van gifstoffen wel (Cohen 2004).
Weersomstandigheden
Er zijn mensen die rapporteren dat zij meer last hebben van clusterhoofdpijn bij veranderende weersomstandigheden. Ook deze observatie ondersteunt het idee dat m.n. magnesium-tekorten clusterhoofdpijn veroorzaken. Bij veranderende weersomstandigheden vernauwen of verwijden de vaten in onze hersenen om zich aan te passen aan de omstandigheden. Te veel aan calcium en een tekort aan magnesium veroorzaakt dit proces (cohen 2004: pp. 9). Meer hierover onder De rol van magnesium-tekorten.
Behandeling clusterhoofdpijn
De reguliere behandeling van clusterhoofdpijn
Mensen met clusterhoofdpijn worden geadviseerd om triggers, zoals roken en alcohol, te vermijden. Grote hoogtes en hartmedicijnen kunnen allemaal een aanval uitlokken en men adviseert dan ook deze omstandigheden te vermijden. Triggers zijn echter niet de oorzaak van clusterhoofdpijn. De oorzaken van clusterhoofdpijn zijn te behandelen, door toxische stoffen te elimineren, te veel aan calcium te vermijden en magnesium-tekorten aan te vullen.
Behandeling medicijnen
In de reguliere gezondheidszorg wordt clusterhoofdpijn soms ook met medicijnen behandeld. Medicijnen die bij clusterhoofdpijnen gebruikt worden zijn verapamil, lithium, methysergide, pizotifeen, ergotamine of prednison. In sommige gevallen van clusterhoofdpijn werkt een zuurstofbehandeling goed. Medicijnen hebben allemaal bijwerkingen en bestrijden de symptomen en niet de oorzaken.
Neuro Stimulatie
In het Leids Universitair Medisch Centrum loopt een internationaal onderzoek naar het stimuleren van de achterhoofdzenuw met elektronentherapie bij mensen met clusterhoofdpijn. De behandeling is bedoeld voor mensen bij wie medicijnen niet meer werken. Deze behandeling gebeurt onder volledige narcose.
Achtergrondinformatie
Cohen, J.S. 2004. The Magnesium Solution for Migraine Headaches: How to Use Magnesium to Prevent and Relieve Migraine & Cluster Headaches Naturally. Square One Publishers. New York. Kuks, J. Snoek, J. (eds.) Klinische Neurologie. Bohn Stafleu van Loghum. Houten. Lareb. 2004. “Migraine tijdens Gebruik van Nitraten.“ In: Geneesmiddelen Bulletin. No. 2. Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Vermeulen, M. Bergmans, J. 2012. Casusboek Neurologie. Bohn Stafleu van Loghum. Houten.